Paradise. Of niet?

Een pijnlijke getuigenis over mijn bezoek aan Nusa Penida (Bali), maar met een boodschap van onuitputbare hoop.

Hoe dichter je bij Bali komt, hoe vriendelijker de mensen worden. Hoe vaak is het niet dat we glimlachen naar iemand op straat bij ons en dat we niets terugkrijgen? Het is een ware verademing om honderden keren per dag ‘Thank you’ te horen en zelf ook uit te spreken. Dankbaarheid is een positieve emotie die heel wat met je doet. Dankbaar zijn voor de kleinste dingen is mooi en zelfs de kleinste dingen zoals ‘mogen leven’ zijn absoluut niet klein als je erbij stilstaat.

In Bali kan je de overbevolking heel erg voelen. De meeste mensen rijden er met scooters omwille van financiële redenen, maar ook omwille van praktische redenen. Je kan je veel flexibeler wurmen tussen het chaotische, regelloze verkeer. Het is een ongeziene drukte voor een eiland. Bepaalde plaatsen zien er compleet verlaten uit , door een terugval in toerisme tijdens de covidcrisis. Dat is het ding in Bali; Je kan verschillende jobs hebben al naargelang de noden en het seizoen. Mensen passen zich aan. Ze moeten wel.

Afbeelding 1: Gepassioneerde surfers in Canggu (Bali)

En al ben ik absoluut geen reis aan het promoten in dit artikel, het eiland geeft je een gevoel van vrijheid en bevat enorm veel energie. Gelukkig is het regenseizoen begonnen want de natuur is er op vele plaatsen dor en snakt naar water. In regio’s zoals Canggu heb je een instroom van onder andere Australiërs die er voor een langere periodes per jaar komen surfen. Ik had verschillende gesprekken met surfers over hun liefde voor de oceaan.

Als surfer ben je constant bezig met de timing van de ideale golven voor jouw specifiek niveau. Je ziet en luistert naar de natuur als onderdeel van je passie. En al spreek ik over sport, het lijkt me een levensstijl waarbij je gedwongen wordt in harmonie met de natuur te werken. En dat is mooi.

Ik was op zoek naar authentieke rijstvelden, maar bijna alles komt met een toegangsprijs. Zelfs in het midden van een rijstveld, mag je ineens tol betalen omdat iemand het zo beslist heeft. De bevolking is er arm en kleeft daar vaak letterlijk prijzen op natuur. Ze hebben zelf bepaald waar hun dorp begint en waar je moet betalen om verder te mogen wandelen.

Afbeelding 2: Rijstvelden in de regio van Ubud

Dit is een letterlijk voorbeeld, maar zo gaat het er vaak aan toe met natuur. We nemen ervan, we kleven er een prijs op en we betalen de natuur er meestal niet voor terug. We zitten vaak niet in een regeneratieve mindset.

Maar ik ben niet helemaal negatief, want ik kon gelukkig nog enorm veel prachtige jungle aantreffen. Onaangetast met een gigantische biodiversiteit, al worden bepaalde slangensoorten met uitsterven bedreigd omdat de bevolking gelooft in de kracht van het drinken van hun bloed. De bevolking is er enorm gelovig en ik denk dat dat een van de redenen is waarom mensen zorgdragen en waarom er zoveel harmonie is. Ik voelde me er compleet veilig. Zelfs alleen op straat wanneer het donker was.

Zo’n veilig gevoel mag ik bij ons helaas niet ervaren.

Je beschermd voelen is echt iets heel verlossend en dan krijg ik tranen in de ogen als ik aan de oorlogen denk, waarin kinderen zich in hun eerste levensjaren absoluut niet veilig kunnen voelen.

Het breekt mijn hart, maar tegelijkertijd trek je je op als mens aan het feit dat het nog kan bestaan. En met het concept van hoop blijven we ons kracht geven om optimisme te laten winnen van fatalisme.

Afbeelding 3: De prachtige natuur in Bali (Ubud)

Nusa Penida - Daar waar we koraalriffen herstellen

Beland in een plaatselijk ziekenhuis door een infectie in mijn mond en een arm die verlamd aanvoelde, is het niet altijd makkelijk om een project te bezoeken. Echt op elk project is het wel iets met mij. Meestal met mijn maag- en darmstelsel, maar deze keer was het anders. Ik heb altijd wel een heleboel medicatie mee, maar de mindere kwaliteit van de plaatselijke medische wereld maakt me altijd wel dat tikkeltje angstig. Zo ook in dit geval toen de dokter me zei dat ik moest kalmeren omdat mijn bloeddruk veel te hoog was.

Afbeelding 4: Geen idee welke medicatie ik kreeg😅

De dagen erna zou ik constant snorkelen, dus zou het pittig worden om de pijn letterlijk te verbijten.

Op de haven van Sanur kon ik een toeristische, ongezellige boot nemen naar het eiland Nusa Penida. Mijn frustratie begon al vrij snel toen ik plastic flessen zag liggen in het water aan de haven. Ik had al door dat Bali niet het meest propere eiland is qua afvalsortering, maar dat toeristen ook gewoon hun flesje in de zee gooien om vervolgens foto’s te gaan nemen met unieke vissoorten, daar krijg ik het volledig van. De boot zat vol ééndagstoeristen die naar het eiland gaan voor die paar unieke ‘instagram pics’. En hier komt een pijnlijk stuk (mensheid).

Afbeelding 5: De haven van Sanur (op mijn terugweg)

Je komt op het eiland en wat het meest opvalt is de grote hoeveelheid afval langs de kant van de straten. Naast organisaties zoals River Cleanup, is er ook heel duidelijk nood aan Street Cleanups omdat die straten letterlijk langs de kustlijn liggen en het dus niet moeilijk is om vlot in de oceaan te belanden. Maar naast opruimen, is er een duidelijke mindshift nodig. Hoe komt het dat mensen afval gewoon in hun eigen tuin gooien i.p.v. het te sorteren in zakken of containers? Ik kon mijn ogen niet geloven en ik stel me dan serieus vragen bij toeristen die er op huwelijksreis gaan en die daar nog ‘ontspannen’ bij blijven op weg naar hun resort.

Het is absoluut gemakkelijker als je er niet van wakker ligt, maar het klopt gewoon niet.

Het kan toch niet anders dan dat je hiervan wakker ligt?

Afbeelding 6: KelingKing Beach – Nusa Penida

Tijdens een koffiemoment met een voormalig journaliste Sita Angela, die tijdens de covidcrisis letterlijk vastzat op het eiland en zo haar vriend leerde kennen, kwam ik heel wat te weten over het eiland.

Afbeelding 7: Koffiemoment in Nusa Penida

Op Nusa Penida zaten vroeger gevangenen en werd het eiland lang gezien als de ‘evil part’ naast Bali. Maar tegenwoordig is het een eiland dat draait op toerisme en zeewier business. De issues die er zijn met de koraalriffen hebben onder andere te maken met vervuiling door hotels, die hun vuil water lozen in de zee en de lage standaarden voor duikorganisaties om er te opereren. Het mariene ecosysteem staat er onder serieuze stress door de grote aanwezigheid van luide jetski’s en boten, die zomaar overal aanmeren.

Toeristen kunnen er ook aan weldaad doen door samen met bepaalde organisaties koraalfragmenten te transplanteren.

Maar zelfs hier schuilt een ‘ugly truth’.

Er wordt heel vaak voor snelgroeiende monoculturen gekozen (acropora) zodat de resultaten snel zichtbaar zijn en verbluffend lijken, maar waardoor de koralen absoluut niet veerkrachtig zijn voor de stijging van de watertemperaturen.

Diep genoeg transplanteren met voldoende diversiteit is cruciaal, want op sommige plaatsen geeft het water al meer dan 32 graden Celsius aan. (What the f*ck?)

Je zou dan misschien zeggen dat het beter is dat er hersteld wordt op de verkeerde manier, dan dat er helemaal niet hersteld wordt en daar heb ik het volgende antwoord op:

Het is zonde van de financiering die daar verloren gaat omdat het rif nooit een gezond rif zal zijn, maar de twee voordelen die ik er wel bij zie is dat er meer bewustzijn heerst rond natuurherstel omdat het ‘hip’ is en dat er wel veel lokale jobs worden door gecreëerd.

Maar moet financiering het liefst gaan naar de allerbeste organisaties met mariene biologen die constant samenwerken met universiteiten en moet financiering het liefst gaan naar zoveel mogelijk jobs voor de lokale bevolking?

100%. En dat is ook hoe wij werken.

Zowel bij Go Forest als bij Go Ocean, wordt er nooit gewerkt met monoculturen.

Afbeelding 8: Kennis maken met de rope techniek (meditatief)

Bleekgebeurtenissen (bleaching events) gaan wereldwijd meer en meer toenemen. Je moet maar eens naar Chasing coral kijken op Netflix en je zal een vijftal keren willen pauzeren omdat de realiteit echt verschrikkelijk is en het gaat alarmerend snel.

Tests doen op veerkracht bij temperatuurstijgingen, diverse soorten planten, diep genoeg, strikte monitoring – het is echt een no-brainer dat we veel brains zullen nodig hebben in de komende jaren. Specialisten die de beste adviezen formuleren en constant metingen uitvoeren. Een conditio sine qua non.

Als je koralen wilt planten, dan ga je eigenlijk koraalfragmenten van in ondiepe delen gaan transplanteren in de zones waar er herstel nodig is. Deze fragmentjes worden vastgemaakt op touwstructuren (rope techniek) of op spinnenstructuren (spider techniek). Doordat er veel stroming is, wordt er in de meeste gevallen voor de spider techniek gekozen omdat die iets steviger kan blijven zitten. Op een spiderstructuur brengen ze vaak eerst een cement-laag aan op het strand. Dan zetten ze de spiders in het water voor een periode van 2 tot 3 maand tot er algen aan en rond groeien. Pas daarna worden de koraalfragmenten eraan vastgehecht door duikers. Er worden ongeveer 16 fragmenten aan elke spider aangebracht en na ongeveer een periode van een jaar kan je echt al spreken van een supergezond rif, waarrond je enorm veel vissoorten kunt spotten. De spiders worden gemaakt door de lokale bevolking en zorgen voor een mooi extra inkomen.

Afbeelding 9: Spider structuren met cementlaag – klaar voor de oceaan

Transparantie

We hebben als team, bij het naar buiten brengen van ons initiatief Go Ocean, vaak wakker gelegen van hoe we nog transparanter kunnen gaan rapporteren dan we vandaag al deden. Met onze bossen is satelliettechnologie heel dankbaar. Je kan letterlijk polygons tekenen en aan bedrijven vertellen welk deel dat van hen is. Doordat je dat op een transparante manier deelt, kan iedereen zien dat dat stuk enkel en alleen aan hem/haar/hun werd toegeschreven.

In de oceaan is het met satelliettechnologie niet voldoende, vinden we. We kunnen de zones aanduiden, maar hoe tonen we dat dat ene fragmentje tot die ene partij toebehoort? Het was een moeilijke oefening, maar we hebben besloten om de spiders de naam/namen van het bijdragende bedrijf/bedrijven te geven via een super mooi bordje uit bamboe. Via frequente fly-overs onder water, kunnen we onze sponsors een duidelijk zicht geven over hun fragmenten en aldus hun koralen in spé. Via project LAUT die met stagiairs werkt zijn we in staat om op dagdagelijkse basis, mocht het nodig zijn, zicht te hebben op onze onderwateractiviteit. Het samenwerken met deskundigen, waarmee je een goede band hebt, is goud waard. En het is ook cruciaal dat er mariene biologen mee betrokken zijn.

Bekijk de impact dashboards van onze members hier om te zien hoe we rapporteren.

Biodiversiteit

De biodiversiteit wordt bedreigd. In grote mate. En met het afnemen van gezonde riffen, neemt ook de onderwaterpopulatie af.

Het is zelfs zo erg dat toerisme een grote killer is van de prachtige Manta rays. Deze prachtige onderwaterdieren – die je ongetwijfeld kent – komen naar twee kliffen op Nusa Penida omdat deze tellen als hun ‘cleaning stations’. Hier komen ze ontwormen met de hulp van lipvissen. Deze ‘Manta points’ worden drukbezocht door toeristen en boten waardoor deze dieren onder extreme stress leven en vaak sterven door een aanraking met de propellers van boten. Allemaal voor die ene instagram-foto waar niemand de dag erna nog naar omkijkt. Om van te kotsen. “Zie hoe hard ik van dieren hou (while being their biggest enemy)”.

Ook op de zwarte markt in China heerst er helaas nog altijd een grote schildpadden trade, vaak afkomstig van eilanden zoals Nusa Penida. Ik wilde neerschrijven dat mensen in armoede focussen op waar ze geld mee kunnen verdienen, maar eigenlijk is dat de mens in het algemeen.

De mooi opgeklede influencers die ernaar toe varen om die ene foto, zijn de grootste vijand voor de onderwaterwereld, maar tegelijkertijd houden ze de lokale economie afkomstig van toerisme in stand. Voordelen en nadelen liggen letterlijk naast elkaar en het is belangrijk om de causale systemen erachter te bestuderen om daar te zien welke elementen weg moeten of anders kunnen.

Schade op de inkomsten van de bevolking moet worden beperkt door andere meer natuurvriendelijke inkomstenstromen te creëren. En laat dat nu net lokaal craftmanship zijn van spiders (onderwaterstructuren voor het aanplanten van koralen) als beste voorbeeld. Maar zo moeten we nog verder evolueren in ons denken. In een zo goed mogelijke harmonie met de natuur.

Maar nu terug naar het verhaal van de schildpadden en met specifiek voorbeeld de ‘Hawksbill sea turtle’ als belangrijk onderdeel van een gezond rif.

Maar eerst 2 ‘romantische zaken’ uit de weg:

  • Mensen die op sociale media een veel te schattige video hebben waarin ze baby schildpadden loslaten in de zee, doen het vaak op een manier dat de meesten het niet overleven. Schildpadden maken een ‘geomagnetic imprinting’ op het strand waar ze worden vrijgelaten om er als volwassen schildpad naar terug te keren. Doordat dit vaak door toeristische organisaties als activiteit wordt georganiseerd, staan daar bijvoorbeeld boten op het moment dat het schildpadje wil terugkeren. Ook de timing is cruciaal en wordt vaak bepaald, niet in lijn met het welzijn van de schildpad, maar op de drukste toeristische uren.
  • Organisaties die armbandjes verkopen waarmee je jouw dier (walvis, schildpadden…) kunt tracken voor nog geen €20, zijn een total scam. Onschadelijk tracken vergt specialisme en het is absoluut niet eenvoudig een bedreigde diersoort zomaar in grote volumes te tracken. De echte kostprijs voor een onschadelijke tracker, van waaruit correcte data kan worden getrokken ligt tussen de €2000 en €3000.

Er werden maar iets meer dan 200 hawksbill zeeschildpadden gespot rond Nusa Penida, wat een verschrikkelijk laag aantal is. Deze schildpadden eten sponzen, waardoor ze de koraalriffen mede gezond houden. Ze zijn van een onvoorstelbaar grote waarde voor wat wij willen doen; Gezonde koraalriffen creëren.

Daarom hebben we besloten om bedrijven te laten investeren in hun eigen schildpad, dewelke zijn eigen identiteit heeft dankzij turtle identification. Deze identificatie wordt gedaan door ervaren duikers die met een Go Pro een juiste foto nemen van het hoofdje van de schildpad en hierin lijnen detecteren. Als ze een bepaalde schildpad, bv. Giuseppe (hoe cool is die naam?), meer dan 3 keer spotten in drie maand tijd, dan weten ze dat het een resident is.

De informatie over waar schildpadden nestelen, hoe ze zich verplaatsen, waar ze vooral leven, is onwaarschijnlijk belangrijk voor het voortbestaan ervan. En laat dat lage aantal duidelijk tonen dat er niet veel marge mee is om dergelijke soorten te ondersteunen in hun voortbestaan. Minder dan 1% haalt de volwassenheid, maar door hier meer inzichten over te hebben, kan dat percentage hopelijk terug verhoogd worden. In de huidige database zijn er ook veel meer vrouwtjes dan mannetjes en hier ook moet verder onderzocht worden wat de specifieke redenen zijn (en ik ga hier geen feministische uitspraken doen ;)).

Afbeelding 10: Hawksbill Sea Turtle

Natuurherstel = mindsetherstel

Een groot deel van de verantwoordelijkheid ligt bij de overheden die bepalen wat mag en wat niet mag en welke vergunningen er nodig zijn voor onder andere: koraalrifherstel, het uitbaten van duikscholen, het zomaar varen met boten in zones van zwaar bedreigde diersoorten, export, voor import, het incentiveren van afvalverzameling, het tegengaan van kinderarbeid, de inhoudelijke bepalingen van wat kinderen op school al moeten aanleren,…

Maar overheden, net zoals organisaties of huishoudens, bestaan uit mensen. En we moeten dringend beseffen dat wij op termijn, door het kapot maken van de prachtige natuur rondom ons, straks ook een bedreigde diersoort worden. Ik voel me alleszins wel al bedreigd genoeg, maar dan in de andere betekenis van het woord.

We leggen de lat te laag. We kijken hoe mooi koraalriffen zijn geworden dankzij onze activiteit, maar we vergeten te durven kijken naar hoe koraalriffen er 20 jaar geleden uit zagen.

We installeren constant nieuwe standaarden, omdat we bang zijn. We zijn bang voor de akelige waarheid.

Maar al staat de woonkamer in brand, we moeten volop blussen om de rest van het huis te redden.

We moeten massaal natuur herstellen, op het land en in het water.

We hebben de natuur al zoveel afgenomen en laat het nu tijd zijn dat we teruggeven.

Niet enkel voor ons, maar voor onze kinderen, kleinkinderen,… Zodat we niet met een gevoel van schaamte naar hen toe moeten sterven en met enkel een financieel testament.

Laten we samen een testament creëren dat veel belangrijker is voor hun welzijn en voortbestaan.

En ik beloof, met de hand op het hart, dat welke uitdagingen de opwarming van de aarde ook met zich mee brengt in de komende jaren, wij ons uiterste best doen om de systemen die we herstellen zo goed mogelijk intact zullen houden dankzij monitoring en onderhoud.

Dankzij specialisten, dankzij mensen met een passie voor de toekomst, dankzij jullie.

Afbeelding 11: Love nature – we are nature

Donate as an individual
Donate as a company

Ik dank je, maar onze planeet dankt je nog meer.

Thanks for reading!

Warme groeten,

Sarah

Found this article interesting? Spread the word.